Lạc Kỳ
“Một người phụ nữ lặng lẽ rời khỏi ngôi nhà của mình trong cơn mưa sớm, để lại sau lưng sự bàng hoàng, lo lắng và những câu hỏi không lời đáp. Bà không đem theo bất cứ thứ gì – không điện thoại, không tiền, không lời nhắn. Chỉ có sự im lặng… và biến mất.”
Sáng hôm đó trời mưa lất phất, gió lạnh thổi qua từng tán lá ngoài sân khiến không khí trở nên lành lạnh và ảm đạm hơn thường ngày. Hương – vợ tôi – vẫn còn đang dọn bữa sáng trong bếp, tôi thì ngồi trong phòng khách xem lại lịch làm việc trong điện thoại. Bố tôi mất từ khi tôi còn nhỏ, mẹ là người một tay nuôi tôi khôn lớn, dạy dỗ tôi nên người. Dù tuổi đã ngoài sáu mươi, mẹ tôi – bà Lan – vẫn còn nhanh nhẹn, tháo vát, và luôn chu toàn việc nhà.
Nhưng không ai ngờ được rằng, đó là buổi sáng cuối cùng chúng tôi thấy bà ở nhà.
Khoảng 7 giờ sáng, khi Hương dọn xong bữa sáng, cô gọi mẹ ra ăn như mọi ngày thì không thấy ai trả lời. Cửa phòng bà khép hờ, trong phòng không có người, chiếc điện thoại vẫn nằm ngay ngắn trên bàn trang điểm. Áo mưa treo nguyên chỗ cũ, dép của bà cũng không thấy đâu.
Lúc đầu, tôi chỉ nghĩ bà đi chợ gần nhà. Nhưng hai tiếng sau, vẫn không thấy bà trở lại. Gọi điện không ai bắt máy – điện thoại vẫn để ở nhà. Hỏi hàng xóm thì không ai thấy bà ra khỏi cổng. Mưa vẫn rơi đều đều ngoài trời, lòng tôi bắt đầu dậy sóng.
Tôi và Hương chia nhau đi tìm khắp xóm, rồi lan ra các chợ, bến xe, quán nước, thậm chí cả bệnh viện – nơi bà từng khám bệnh định kỳ. Không ai nhìn thấy mẹ tôi. Chiều hôm đó, chúng tôi đến đồn công an phường để báo người mất tích. Nhưng câu trả lời chúng tôi nhận được là: “Phải đủ 24 giờ mới có thể xử lý hồ sơ người mất tích trưởng thành.”
Một ngày, rồi hai ngày trôi qua, không một manh mối, không ai biết bà Lan đã đi đâu. Sự hoang mang và nỗi lo lắng đè nặng lên cả nhà.
“Sao mẹ lại đi như thế được? Mẹ đi đâu mà không nói một lời? Lỡ có chuyện gì thì sao?” – tôi bật ra những câu hỏi không lời đáp mỗi đêm nằm cạnh vợ.
Hương – dù cố tỏ ra bình tĩnh – cũng không giấu được sự hoang mang. “Em thấy bà gần đây ít nói hơn, hay trầm tư. Anh có thấy không?”
Tôi im lặng. Đúng là thời gian gần đây mẹ tôi có vẻ ít cười, hay ngồi một mình nhìn ra cửa sổ, nhưng tôi chỉ nghĩ đó là tuổi già, là sự lặng lẽ của người sống lâu ngày trong nếp nhà.
Càng tìm càng vô vọng. Từ việc hỏi han khắp nơi đến in tờ rơi dán khắp quận, tôi như người mộng du trong chính căn nhà của mình. Cơm không buồn ăn, ngủ chẳng thành giấc.
Hơn một tuần trôi qua, Hương lặng lẽ đến bên tôi một tối khi tôi đang ngồi bất động trong phòng khách.
“Anh… có nghĩ là bà giận ai không?”
Tôi quay lại, nhìn vợ đầy mệt mỏi.
“Ý em là sao?”
“Em chỉ nghĩ… mấy lần hai vợ chồng mình nói chuyện hơi lớn tiếng về chuyện tiền bạc, bà có nghe thấy. Có thể bà buồn, bà nghĩ mình là gánh nặng.”
Tôi cau mày.
“Không. Mẹ không phải người yếu lòng đến mức bỏ đi như thế. Bà từng chịu đựng đủ thứ sau cái chết của ba. Bà là người mạnh mẽ.”
Nhưng tôi không thể phủ nhận rằng, gần đây tôi có phần vô tâm. Tôi quá bận rộn, ít trò chuyện với mẹ. Nhiều khi thấy bà định nói điều gì, tôi gạt đi vì đang dở công việc. Có thể bà buồn thật…
Rồi hai tuần, rồi ba tuần trôi qua.
Sự lo lắng dần chuyển thành hoang mang rồi tuyệt vọng. Những cuộc gọi tới công an, bệnh viện, nhà chùa, trại dưỡng lão… tất cả đều vô vọng.
Căn nhà dần trở nên lạnh lẽo. Mỗi khi về đến nhà, tôi không còn nghe tiếng chổi quét sân, tiếng nồi cơm điện “tách” lúc chín. Mẹ tôi, như thể chưa từng tồn tại. Nhưng mọi dấu vết của bà vẫn còn nguyên.
Và rồi, một đêm nọ, gần hai tháng sau khi bà biến mất, điện thoại tôi bất ngờ đổ chuông lúc 2 giờ sáng.
Màn hình hiện tên “Má” – điện thoại bàn trong phòng mẹ mà tôi giữ lại như một kỷ niệm. Tim tôi đập loạn xạ. Tôi lúng túng bắt máy.
“Alo? Mẹ… phải mẹ không?”
Đầu dây bên kia là một khoảng lặng.
Rồi một giọng nói run run vang lên:
“Lâm à… Mẹ đang ở một nơi mà mẹ cảm thấy yên bình…”
“Mẹ đang ở một nơi mà mẹ cảm thấy yên bình…”
Tôi lặng đi vài giây. Bao nhiêu cảm xúc như bị dồn nén bấy lâu giờ tràn ra cùng một lúc: kinh ngạc, giận dữ, lo lắng, và hơn hết là sự nhẹ nhõm đến nghẹn ngào.
“Mẹ đang ở đâu? Mẹ có sao không? Sao mẹ lại đi như vậy?” – tôi gần như hét lên.
Đầu dây bên kia, giọng mẹ vẫn nhẹ, có phần yếu.
“Mẹ xin lỗi. Nhưng mẹ cần rời khỏi đó một thời gian… để sống cho mình. Mẹ không muốn làm phiền ai nữa, không muốn là gánh nặng cho con, cho cái Hương…”
Tôi như bị ai đấm thẳng vào ngực. Mắt cay xè.
“Mẹ, không ai xem mẹ là gánh nặng cả! Sao mẹ lại nghĩ vậy?”
Mẹ im lặng một lúc lâu. Tôi nghe tiếng sóng biển xa xăm, tiếng gió rì rào qua ống nghe.
“Mẹ không trách gì ai. Chỉ là mẹ nhận ra… từ lâu rồi, mẹ sống chỉ để làm vừa lòng người khác. Cả đời mẹ sống cho ba con, cho con, cho cháu. Nhưng đến lúc mẹ cảm thấy trong nhà không còn chỗ cho tiếng nói của mình… mẹ thấy cô đơn, Lâm ạ.”
Tôi bàng hoàng. Những hình ảnh lướt qua trong đầu: mẹ ngồi một mình trước hiên nhà khi tôi đi làm về nhưng không hỏi han; mẹ nhắc khéo về bữa cơm gia đình mà tôi viện cớ bận họp; mẹ gợi ý sửa lại phòng nhưng tôi bảo “để sau”…
Mỗi chi tiết nhỏ giờ đây như một lưỡi dao cứa vào tim.
“Mẹ đang ở đâu? Con đến đón mẹ nhé, về nhà với tụi con…”
Mẹ nhẹ nhàng từ chối.
“Không, Lâm. Mẹ ổn. Mẹ đang ở Mũi Né, làm việc vặt trong một quán cà phê ven biển. Mỗi sáng mẹ đi bộ ngắm biển, trồng cây, nghe tiếng sóng. Lần đầu tiên trong đời, mẹ cảm thấy mình được sống… là chính mình.”
Tôi lặng thinh.
Sau cuộc gọi đó, tôi vẫn chưa nói với Hương ngay. Tôi cần thời gian để suy nghĩ. Cũng có thể, một phần trong tôi cảm thấy xấu hổ. Bao nhiêu năm sống cùng nhau, tôi lại không hiểu được mẹ.
Vài hôm sau, tôi xin nghỉ phép và một mình bắt xe vào Mũi Né. Quán cà phê ven biển mẹ nói là một nơi yên tĩnh, nằm sát mép nước, được bao quanh bởi cây xanh và hoa giấy rực rỡ.
Tôi nhận ra mẹ ngay từ xa – dáng người nhỏ nhắn, đội nón lá, đang chăm sóc mấy chậu cây. Bà gầy hơn trước, nhưng thần thái thì rạng rỡ. Mắt tôi chợt cay.
Mẹ nhìn thấy tôi, sững người vài giây rồi mỉm cười. Không trách móc, không giận hờn. Chỉ có một cái ôm nhẹ như thể bà vẫn luôn đợi tôi đến.
Chúng tôi ngồi bên nhau thật lâu trên chiếc ghế gỗ hướng ra biển.
“Mẹ không giận con chứ?” – tôi hỏi.
“Không, con à. Mẹ thương con. Nhưng mẹ cũng thương bản thân mình.”
Tôi gật đầu, cố nuốt nước mắt.
“Con xin lỗi vì đã quá vô tâm. Con đã nghĩ mẹ sẽ luôn ở đó, sẵn sàng với mọi việc. Con không nhận ra mẹ cũng là một con người với cảm xúc, với những tổn thương riêng…”
Mẹ mỉm cười, vuốt nhẹ lên tay tôi.
“Con lớn rồi, có gia đình, có cuộc sống riêng. Mẹ hiểu điều đó. Nhưng khi mọi người bắt đầu xem mẹ như một phần của cái nền nhà – có cũng được, không có cũng không sao – thì mẹ biết, đã đến lúc mình nên rút lui, để tự tìm lại chính mình.”
Câu nói ấy ám ảnh tôi nhiều ngày sau đó.
Tôi ở lại Mũi Né ba ngày. Mỗi sáng, tôi cùng mẹ đi dạo trên bờ biển, ăn sáng ở quán nhỏ, nghe mẹ kể chuyện về những người bạn mới – những người lớn tuổi cũng rời xa con cháu để tìm một cuộc sống khác. Họ sống bình dị, chăm sóc nhau, chia sẻ từng bữa cơm, từng niềm vui nhỏ. Không ai xem ai là gánh nặng.
Trước khi rời đi, tôi nói với mẹ:
“Mẹ cứ ở lại đây nếu mẹ muốn. Nhưng thỉnh thoảng… về thăm tụi con nhé? Con, Hương và cả bé Na nữa, đều nhớ mẹ lắm.”
Mẹ gật đầu. “Mẹ sẽ về. Nhưng không phải để chăm sóc, nấu nướng hay nhắc con ăn cơm đúng giờ. Mẹ về để được ôm cháu, uống trà với con dâu, kể chuyện cho cháu nghe… như một người mẹ, người bà – chứ không phải một cái bóng trong nhà.”
Khi tôi trở về, Hương ôm tôi rất lâu. Cô khóc. Và tôi kể lại mọi chuyện, từ đầu đến cuối.
Từ hôm đó, căn nhà tôi khác hẳn. Trong bữa cơm, Hương chủ động nhắc lại những chuyện vui về mẹ. Cô gọi điện cho mẹ mỗi tuần, bé Na cũng được dạy gọi “bà ngoại” bằng giọng ríu rít.
Và thỉnh thoảng, khi trời mưa nhẹ, tôi lại nhớ đến buổi sáng mẹ ra đi.
Nhưng giờ đây, thay vì cảm giác trống rỗng và hối hận, tôi thấy nhẹ lòng – vì tôi biết, ở đâu đó bên kia đường chân trời, mẹ tôi đang sống cuộc đời mà bà xứng đáng có được.